Wie is de petomaan en flink meer tongzoenen

Ons verbond met bacteriën. Groot kan niet zonder microscopisch klein.
En wij mensen maar denken dat we met Glorix en steriliteit kunnen heersen over de wereld. Ik las het boek Dankzij de microben van Marc-André Selosse. Ik destilleerde uit ‘t boek quotes die me verwonderden en me provoceerden. Lees bijvoorbeeld de zin over veganisme maar even 😀. En sluit vrede met de petomaan in jezelf.

Het zeer vernieuwende boek knoopt vanuit de biologie alles aan elkaar; de microben als aanjager van planten, dieren en mensen. Het boek maakt je nederig, wij mensen zijn niet het centrum van de wereld, maar het zijn de microben die de dienst uitmaken en tot waanzinnige samenwerkingsvormen komen. Het boek pakt zeer diverse onderwerpen aan van landbouw, herkauwers, koralen, insecten, ziekten, voeding en fermentatie, bomen etc. 

In enkele hoofdstukken verdwaalde ik met voor mij moeilijke begrippen als endofyen, eukartoten, fagocytose, saprofyten of mitochondrium. Laat het je niet afschrikken, het boek biedt zeer veel nieuwe en begrijpelijke info over onze samenwerking met microben. En weet je wat een petomaan is? Juist, een schetenlater 💨! Winden zijn niets anders dan het product (reukloze methaan en waterstof) van fermentatie in de darmen. In de middeleeuwen waren er professionele schetenlaters, petomanen genaamd.

Er bestaat geen gezonde plant, dier of mens zonder microben.‘Wij en onze microben’ zou moeten zijn: ‘we zijn onze microben.’
‘Ik, als individu’ zou moeten zijn: ‘wij’.

Alle organismen, populaties, leefgemeenschappen en culturen zitten vol met microben die een rol spelen in het functioneren. We zijn niet autonoom. We zijn opgebouwd en omringd uit talloze wederzijdse interacties met microben. Iedere deelnemer brengt zijn eigenschappen in en het resultaat is meer dan 1 en 1 opgeteld.
We bestaan uit talloze symbioses van partners die er allebei voordeel aan hebben om samen op te trekken. Termieten kweken al 30 miljoen jaar schimmels. Planten lokken bacteriën naar hun wortels. Microben zijn altijd en overal in de meerderheid. Bacteriën die voedingssupplementen voor insecten maken. Fermentatiebacteriën in walvissen produceren enzymen die chitine afbreken, de bouwstof van de schaal van schaaldieren.

Microben zijn cruciaal voor onze gezondheid en biologische functies; ze zijn dus niet alleen maar ziekteverwerkers of afvalopruimers. Met name een goede gezondheid is het werk van microben. Wellicht worden we ziek door de afwezigheid van microben.
Het westerse leven is te steriel geworden, waardoor er minder soorten microben in de darmen leven en er ook te laat in terecht komen. We moeten onze opvattingen over ‘reinheid’ opnieuw definiëren. Ons microbioom wordt vaak verstoord door antibiotica, waardoor een ‘onrijp’ afweersysteem zich niet (correct) ontwikkelt. Steriliteit heeft de weg geplaveid voor allergieën en obesitas.
We zijn kieskeurig, onze bacteriën behoren vrijwel tot 8 grote groepen (in een handvol aarde zitter er al 20).

Bacterie cijfertjes

Van de buitenkant tot in je diepste holten is je lichaam een rijk microbieel ecosysteem. 10.000 miljard bacteriën in je darmen en 1000 miljard op je huid. In je lichaamsholten vieren 100 miljard bacteriën feest. Gisten niet meegeteld. Jij: 1 menselijke cel op 10 bacteriën. Ben jij wel de baas in eigen lichaam?
In een milliliter moedermelk zitten 1 miljoen bacteriën. Van je moeder krijg je probiotica mee bij de geboorte (via vaginale bacteriën) en prebiotica via de borstvoeding.
In 1 gram yoghurt en worst zitten 100 miljoen bacteriën. In kaas 10 miljoen en 1 miljard in de korst. Een gemiddelde appel bevat 100 miljoen bacteriën.
1 gram aarde bevat meer dan 1 miljard bacteriën van meer dan 1 miljoen verschillende soorten. In 1 milliliter zeewater zitten 10.000 tot 1 miljoen bacteriën en 1000 eencellige algen. In iedere menselijke cel leven bacteriën in de vorm van mitochondriën, 10 tot 1000 keer talrijker dan onze cellen zelf.Op 1 cm³ huid rennen 1 miljard bacteriën rond. 

Samenstelling van je microbiota is bepalend voor je gedrag, prestaties en gevoelens. Meeste lichaamsfuncties worden beïnvloed door microben: voeding, afweer, gedrag, groei, sociale vaardigheden. Zijn we marionetten van onze microben? De afhankelijkheid is wederzijds, we kunnen niet zonder elkaar functioneren. Microbiotica is voor de mens een geweldige gereedschapskist om zich aan te passen aan zijn leefmilieu. We bestaan voor een groot deel uit een microbieel ecosysteem. Het leert me om met een milde blik om me heen te kijken; misschien is de microbiotica van onze regeringsleiders gewoon een beetje van slag?

Je fysiologie wordt bepaald door:

• Het binnenkomen van microben in je vroege kindertijd.
• Concurrentiestrijd (vooral tijdens diarree).
• Ecologische verstoringen (antibiotica).
• Verandering van eetgewoonten (reizen).

Selectieproces in je lichaam > buffers:

• Zuur van de maag
• Slijm in de darmen
• Galzouten
• Onderlinge strijd tussen microben en door immuunreacties (=laatste redmiddel)

Introductie van begrip ‘schoon vuil’ zijn (allergieën, auto-immuunziekten, autisme):
Als je te schoon bent, maak je ruimte vrij voor ziekteverwekkers.
Herintroduceren van microben, zonder hygiëne teniet te doen:
Voedselkeuze > eet vezelrijk!
Kinderen vies laten worden tijdens spelen.
(Jezelf) met mate schoon maken (geen anti-microbiële producten gebruiken).
Zo min mogelijk antibiotica gebruiken.
Hond en poes in bed.
Ramen en deuren open.
Zo veel mogelijk in je blootje naar buiten; werk met blote handen in de tuin en in het bos sporten i.p.v. binnen in een sportschool met klimaatbeheersing.

Voetengeur (een voet houdt er niet van om sokken, panties en schoenen te dragen). Tenenkaas wordt veroorzaakt door Brevi-bacterien.

Een tongzoen wisselt 10 miljoen bacteriën uit.

In je mondslijmvlies wonen 800 soorten, in neusslijmvlies 900 soorten. Onze poep bestaat voor 60% uit microben (100 miljard bacteriën per gram).
Blinde darm bevat een enorme diversiteit aan (reservevoorraad) microben, die regelmatig wordt geloosd naar dikke darm. Wegnemen van blinde darm kan mogelijk risico op darmkanker vergroten. 

‘Vaak en grondig wassen van de huid, keizersnede en flesvoeding, antibioticakuren, wegnemen van de blindedarm: we dachten dat we het beter wisten dan de natuur.’ Al deze ingrepen zijn bedacht zonder rekening te houden met de microbiota. Glorix en Dettol moeten naar een eenzaam eiland verbannen worden.

Mensen kunnen niet volledig veganistisch leven: onze eigen microben leveren (op dit moment in onze evolutie) onvoldoende supplementen om een uitsluitend plantaardig voedingspatroon aan te vullen.

Bedenk dat ik (PvB) bovenstaande niet zelf verzonnen heb, ik was mijn handen in onschuld, niet met antibacteriële zeep.